GERİATRİYE GİRİŞ

GERİATRİYE GİRİŞ

Hazırlayan: Prof Dr Servet Arıoğul

Geriatri nedir? Amacı nedir?

Geriatri; 65 yaş ve üstü hastaların sağlık sorunları,hastalıkları,sosyal ve fonksiyonel yaşamları, yaşam kaliteleri, koruyucu hekimlik uygulamaları ve toplum yaşlanması ile ilgilenen bilim dalı olup iç hastalıklarının bir yan dalıdır.Geriatrist ünvanı hekimlere 5 yıllık iç hastalıkları uzmanlık eğitimi üzerine, 3 yıllık geriatri yan dal eğitiminden sonra verilmektedir.

Geriatrist;görev tanımına uyacak şekilde; hemşire,fizyoterapist,diyetisyen,sosyal hizmet uzmanı ve mümkün ise psikolog ile birlikte çalışmalıdır. Hacettepe Tıp Fakültesi Geriatri Ünitesindeki çalışma bu şekildedir.

Geriatrist gerekli gördüğü durumlarda ilgili ana bilim dalları ile örneğin psikiyatri, nöroloji, fizik tedavi, göz, üroloji ile konsültasyon yapar.

Sonuç olarak amaç;yaşlının sağlığını korumak,hastalığında tedavi etmek,bağımsız olarak yaşamını sürdürmesine yardımcı olmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.

Geriatrik bir değerlendirme nasıl yapılır?

Çok kapsamlı bir iç hastalıkları hikaye alma ve fizik muayenesine ek olarak; banyo, giyinme gibi temel günlük yaşam aktiviteleri; telefon kullanma,alışveriş, yemek hazırlama gibi enstrümental günlük yaşam aktiviteleri testleri; görme değerlendirme testi; işitme testi, mobilite ve düşmenin değerlendirilmesi test ve sorguları, beslenme testi; istemsiz idrar ve büyük abdest kaçırma sorgusu; unutkanlığa yönelik mini mental test test; depresyona yönelik geriatrik depresyon testi ve son olarak da aldığı ilaçların sorgusu yapılır. Bir hastaya ayrılan süre ortalama 1 saat olmaktadır.

Kimler Geriatri Ünitesine başvurabilir?
65 yaş ve üstünde olan ve zaten iç hastalıkları kapsamında olan hipertansiyon,şeker hastalığı gibi hastaların yanı sıra osteoporoz,idrar kaçırma, bellek bozukluğu (Alzheimer Hastalığı, yaşa bağlı unutkanlık), depresyon,düşme,bayılma,beslenme bozukluğu,bası yaraları, çoklu ilaç kullanımı hastaları, kanser şüphesi olanlar ve koruyucu hekimlik için bilgilenme amacında olanlar Geriatri Ünite’sine başvurabilirler.

Uygulamaya girebilmek için kronik hasta olmak gerekli midir?
Hayır değildir. Geriatri hastalarının çoğunluğunu kronik hastalar oluşturuyor olsa da,bazı durumlarda örneğin yüksek ateşli hastalar (zatüre,idrar yolu enfeksiyonları gibi), genel durumun birden bozulduğu hastalar, kullandığı ilaca bağlı olduğunu düşündüren yan etki gelişen hastalar, kontrolde olan hipertansiyonun veya diyabetin ayarının aniden bozulduğu hastalar başvururlar.Ancak bu gibi durumlarda mesai sonrası saatler için Büyük Acil Servise de başvurulabileceğini hasta düşünmelidir.

Niçin yaşımız 65 veya üzerinde ise önce geriatri bölümüne başvurmalıyız?
Geriatri tüm bilgi, ilgi ,uğraşı ve araştırmasının 65 yaş ve üstünde odaklandığı, bu nedenle deneyiminin de o ölçüde arttığı bir bilim dalı olup;iç hastalıkları muayene ve tetkiklerinin yanı sıra bu yaş grubunda sık görülen hastalık ve komplikasyonların geniş ölçüde incelendiği bir disiplindir. Bu kadar kapsamlı bir inceleme birçok hastalığın daha belirti vermeden önce dahi teşhis ve tedavisini mümkün kılar. Hangi belirtinin yaşlılığın doğal bir sonucu,hangisinin hastalığa bağlı olduğunu ortaya koyar.

Ayrıca bu yaş grubunda hastalık belirtilerinin çoğunluğu genç ve orta yaşta görülenkinden farklı (zatüre ve idrar yolu enfeksiyonu örneği)olup teşhisi geriatri bilgisini gerekli kılar. Geriatri 65 yaş ve üstünün sadece muayene, teşhis ve tedavisi ile yetinmez, birlikte çalıştığı sosyal hizmet uzmanı, fizyoterapist, diyetisyen ve hemşire ile poliklinik dışı desteğini, evde bakım modeli dahil sağlamaya yoğun çaba gösterir. Tüm bu nedenlerle 65 yaş ve üstü hastalar öncelikle geriatri’ye başvurmalıdır.